Engine

     මුලික ස්වයංචලන තාක්ෂණය (Motor Vehicle)

           මෝටර් රථයක ප්‍රධාන පද්ධති

01.එන්ජිම (Engine)

02.බල සම්ප්‍රේෂණ පද්ධතිය (Transmission System)

03.සුක්කානම් පද්ධතිය (Stering System)

04.තිරිංග පද්ධතිය (Braking system)

05.අවලම්බන පද්ධතිය (Suspension System)

06.චැසිය හා බොඩිය (Frame)

07.විදුලි පද්ධතිය(Electrical system)

08.රෝද (Wheels)

            එන්ජිම (Engine)

     සිව් පහර පෙට්‍රල් එන්ජිම (4 stroke petrol engine)

 සිව් පහර  පෙට්‍රල් එන්ජිමක මුලික කොටස් වන්නේ මුදුන් කවුළු 2ක් සහිත සිලින්ඩරය හා එම කවුළු 2ක ඇරීමට හා වැසීමට වෑල් 2ක් ඇත.

සිලින්ඩරය තුල ඉහල පහල යා හැකි ලෙස පිස්ටනය දගරකදට සවි කර ඇත.සිලින්ඩරය ,පිස්ටනය ,පිස්ටන් අත ,දගරකද යන කොටස් වලින් සමන්විතය.

පිස්ටනය ඉහල පහල යන විට සිලින්ඩර් අත මගින් දගරකද කරකැවීම සිදු කාරයි .සිලින්ඩරය මුදුනේ ඇති කවුළු ඇරීම හා වැසීම ඇති කරන වෑල් 2ක ඇතුල්වීම සදහා ඇති වෑල්වය චුෂණ වෑල්වය හා පිටවන වෑල්වය පිටාර වෑල්වය ලෙස හැදින්වේ.

          සිවුපහර චක්‍රය

පහරක් යනු (Stroke)

සිලින්ඩරය තුල පිස්ටනය ගමන් කරන ඉහලම සීමාව T.D.C (Top Dead Centar) ලෙසත්, පිස්ටන්ය ගමන් කල හැකි පහලම සීමාව B.D.C (Bottem Dead Centar)ලෙස හැදින්වේ.

            පිස්ටන්ය සිලින්ඩරය තුල T.D.C සිට B.D.C දක්වා එක් වතාවක් හෝ B.D.C සිට T.D.C දක්වා එක් වතාවක් ගමන් කිරීම පහරක් ලෙස හැදින්වේ .

සිවුපහර එන්ජිමක පහරවල් 4ක් සිදුවේ.ඒවා නම් ,

01.චුෂණ පහර (Suction Stroke)

02.සම්පිණ්ඩන පහර (Compression Stroke)

03.බල පහර (Power Stroke)

04.පිටාර පහර (Exhoust Stroke)

      චුෂණ පහර (Suction Stroke)

මෙම පහරේදී පිස්ටනය මුදුන් සිමාවේ සිට පහලම සීමාවට ගමන් ගනී.චුෂණ වෑල්වය අරි පිටාර වෑල්වය වැසී ඇත.පිස්ටනය T.D.C සිට B.D.C දක්වා ගමන් කල විට පරිමාව අඩු නිසා පීඩනය අඩු වේ.ඒ නිසා සිලින්ඩරය තුල රික්තයක් හට ගනී.ඒ අවස්ථාවේ චුෂණ කව්ළුව තුලින් පෙට්‍රල් වාත මිශ්‍රණය සිලින්ඩරය තුලට ඇතුල් වේ.

              පිස්ටනය සිලින්ඩරය තුල යට සීමාවට එනම් B.D.C දක්වා ගමන් කරන තෙක් සිලින්ඩරය තුල පෙට්‍රල් වාත මිශ්‍රණයෙන් පිරේ.

              සිලින්ඩරය තුල පිස්ටනය ගමන් කරන වේගය අඩු වුවහොත් පෙට්‍රල් වාත මිශ්‍රණය ගමන් කිරීම දුරවල් වේ.වේගයෙන් පිස්ටනය ගමන් කරහොත් පෙට්‍රල් වත මිශ්‍රණය ඇතුල්වීම හොදින් සිදු වේ.

     

     සම්පිණ්ඩන පහර (Compression Stroke)

චුෂණ පහරේ B.D.C දක්වා ගමන් කල මිශ්‍රණය නැවත T.D.C වෙත ගමන් කිරීම ඇරබේ.මෙවිට චුෂණ වෑල්වය වැසේ එමෙන්ම තවදුරටත් පිටාර වෑල්වය වැසි පවතී.සිලින්ඩරය තුල ඇති පෙට්‍රල් වාත මිශ්‍රණය පිස්ටනය මගින් සම්පිණ්ඩනය කරනු ලබයි.

         පිස්ටන් සිලින්ඩරය තුල T.D.C දක්වා ගමන් කරන තෙක් මිශ්‍රණය සම්පිණ්ඩනය කරනු ලබයි.

           පිස්ටනය සිලින්ඩරය තුල B.D.C දක්වා ගමන් කල පසු පෙට්‍රල් වාත මිශ්‍රනය සම්පිණ්ඩනය වන පරිමාව දහන කුටීරය නම් වේ(Combustion Chamber).මෙම දහන කුටීරයේ පිහිටුම අනුව එන්ජිම වර්ග 2කට බෙදේ.

              01.DI එන්ජින්

              02.IDI එන්ජින්

දහන කුටීරය පිස්ටන් ඉහලින් පිහිටයි නම් එය DI එන්ජින් ලෙසත් දහන කුටීරය එන්ජින් හිසේ පිහිටයි නම් එය IDI එන්ජිමක් ලෙස වර්ග කල හැක.

              මිශ්‍රණය දහන කුටීරයේ සම්පුර්ණයෙන් සම්පින්ඩනය කල විට පෙට්‍රල් එන්ජිමක සම්පිණ්ඩන පීඩනය 10kgcm^-2 වේ.පිඩනය වැඩිවීම නිසා උෂ්ණත්වය ඉහල යයි.(350c^o පවතී).

      බල පහර (Power Stroke)

සම්පිණ්ඩන පහර අවසානයේදී පිස්ටනය T.D.C සිට ඉහල පිදන්යකින් තෙරපුම ඇති පෙට්‍රල් වාත මිශ්‍රණයට ජ්වලන පද්ධතියේ ප්ලිගු පෙනුවෙන් පුලිගුවක් ලබා දීම නිසා මිශ්‍රනය දහනය වේ.එවිට සිලින්ඩරතුල අදික උෂ්ණත්වයක් ඇති වේ.අදික උෂ්ණත්වය නිසා පීඩනය ඉහල යයි.මේ පීඩනය පිස්ටනය මත ක්‍රියා කර පිස්ටනය B.D.C වෙත වේගයෙන් ගමන් කරයි.සිව් පහර පෙට්‍රල් එන්ජිමක මෙම පීඩනය 35kgcm² පමණ වන අතර මෙය 7.5cm පිස්ටනය මත ටොන් 1.5 පමණ බලයක් ඇති වේ.මෙම පහරේදී

                                                රසායනික ශක්තිය        

                                                    තාප ශක්තිය

                                                               

                                                යාන්ත්‍රික ශක්තිය

       බවට පත් කරන අතර මෙම පහර සපල පහර නමින්ද හැදින්වේ.

      පිටාර පහර (Exhaust Stroke)

 බල පහර අවසානයේ දහනය වූ දහන අතුරු ඵල ලෙස

      CO₂ + H₂O + Co + C + CH 

               පරිවර්ථනය වේ.මෙම දහනය වූ දුම ඉවත් කිරීම මෙම පහරින් සිදු කෙරේ.

         පිස්ටනයේ මුදුන් සීමාවට පැමිණෙන තෙක් දැවී වාතය පිට වේ.මෙම පහරේදී පිටාර වෑලවය අරී පවතී.ඉන් පසු නැවත චුෂණ පහර,සම්පිණ්ඩන පහර, බල පහර, පිටාර පහර ලෙස නැවත නැවත ක්‍රියාත්මක වේ.